Przydatne pojęcia

ADR

(z franc. Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Rout) – międzynarodowa konwencja regulująca zasady przewozu drogowego ładunków niebezpiecznych; zwyczajowo według tych zasad określany jest ładunek niebezpieczny w transporcie drogowym.

Agencja celna

podmiot uprawniony do dokonywania w imieniu swoich klientów przed organami celnymi wszelkich czynności przewidzianych w Kodeksie Celnym.

Agent celny

osoba wyspecjalizowana w przeprowadzaniu odpraw celnych na rachunek eksporterów i importerów.

Booking

zlecenie dla armatora, dokument zawierający specyfikację przewozu towaru i służący potwierdzeniu uzgodnień między kontrahentami.

Dodatki

pewne dodatkowe opłaty naliczane przy usłudze spedycyjnej:

  • BAF – dodatek paliwowy, nakłada go konferencja żeglugowa lub armator, a jego celem jest zniwelowanie efektów zmiany cen na rynku paliw;
  • PCC – dodatkowa opłata pobierana za transport Kanałem Panamskim;
  • LSF – dodatek paliwowy stosowany głównie dla portów Morza Bałtyckiego;
  • SCT – dodatkowa opłata pobierana za transport Kanałem Sueskim;
  • CAF – dodatek walutowy, służący zminimalizowaniu efektów wahań kursów walutowych;
  • PORTEO – opłata portowa w portach Ameryki Południowej płatna zwykle przez załadowcę;
  • WRS – dodatek za ryzyko wojny;
  • Kongestia – dodatek za utrudnienia związane ze zbyt dużą liczbą ładunków w porcie;
  • PSS – dodatek wprowadzany w sezonie zwiększonych przewozów;
  • ISPS – dodatek za zwiększone bezpieczeństwo w porcie;
  • PRS – Piracy Risk Surcharge (inaczej AGS – Aden Gulf Surcharge) – dodatek z tytułu konieczności opłacenia służb zapewniających bezpieczeństwo statków poruszających się w obrębie Zatoki Adeńskiej;
  • OWS – Overweight Surcharge – dodatek/dopłata do kontenerów 20’stopowych z tytułu przewozu ciężkich ładunków powyżej limitu określonego przez armatora realizującego transport (najczęściej powyżej 18t);
  • EBS – Emergency Bunker Surcharge – specjalna dopłata służąca zniwelowaniu wahań cen paliwa – każdorazowo decyzja o jej naliczeniu podejmowana jest przez armatora realizującego transport;
  • ERS – Equipment Repositioning Surcharge (inaczej EIS – Equipment Imbalance Surcharge) – specjalna dopłata służąca zniwelowaniu strat armatora z tytułu niezbilansowania dostępności kontenerów;

Dopuszczalna masa kontenerów w transporcie drogowym – ok. 22 tony towaru.

Cło

danina publiczna, nakładana przez państwo na towary przywożone z zagranicy (cło importowe), wywożone za granicę (cło eksportowe) lub – do 1921, kiedy zostało zabronione przez Konwencję Brukselską – przewożone przez terytorium danego kraju (cło przewozowe). Stosowane już w starożytności, było początkowo wyłącznie elementem polityki fiskalnej państwa (zwiększenie dochodów skarbowych). Od XVII w. wzrastała rola cła jako instrumentu gospodarczego, pozwalającego poprzez ograniczenie wymiany z zagranicą realizować określone cele gospodarcze. Wykaz grup towarowych objętych cłem i wysokość stawek celnych zawiera taryfa celna. Integracja gospodarcza i polityczna państw zrzeszonych w różnych organizacjach międzynarodowych sprzyja obniżaniu, a nawet całkowitej eliminacji ceł.

Dopuszczenie do obrotu

procedura celna, która nadaje towarowi nieunijnemu status celny towaru unijnego, następuje po spełnieniu wszystkich wymogów określonych prawem, w szczególności po zastosowaniu przepisów dotyczących należności celnych przywozowych.

Dług celny

powstałe z mocy prawa zobowiązanie do uiszczenia należności celnych przywozowych (dług celny w przywozie) lub należności celnych wywozowych (dług celny w wywozie) odnoszące się do towarów.

EORI

(ang. Economic Operators’ Registration and Identification – EORI) Wspólnotowy System Rejestracji i Identyfikacji Podmiotów Gospodarczych, jest jedną z części składowych tworzonego w Unii Europejskiej (UE) środowiska elektronicznego cła powstającego w ramach programu e-Customs – tj. „bez-papierowego” środowiska dla administracji celnych i handlu w UE. Przedsiębiorcy podlegają jednokrotnej rejestracji w systemie EORI i jest im nadany unikalny numer identyfikacyjny EORI. Przedsiębiorcy obowiązani są posługiwać się tym jednym, uznawanym na obszarze całej UE numerem EORI, we wszystkich transakcjach i czynnościach celnych na obszarze UE, przy których wymagany jest ich identyfikator. W Polsce przyjęto generalną zasadę budowy numeru EORI przedsiębiorcy w oparciu o numer NIP.

Fracht

pierwotnie opłata za przewóz towarów drogą morską. Obecnie „fracht” oznacza usługę polegającą na przewożeniu ładunku dowolnym środkiem transportu.

Eksport pośredni

polega na dostarczeniu towaru przez polskiego dostawcę nabywcy unijnemu w celu wywiezienia tego towaru poza UE.

importeksport/”>IMPORT-EXPORT

INTRASTAT

system statystyki obrotów handlowych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej. System INTRASTAT w Polsce funkcjonuje od 1 maja 2004 r. System ten, funkcjonujący w Unii Europejskiej od 1993 r., jest narzędziem do przekazywania przez przedsiębiorców w kraju członkowskim Unii Europejskiej informacji o dokonanych przywozach albo wywozach towarów do innych krajów należących do UE. Ponadto system INTRASTAT służy do gromadzenia tych danych przez upoważnione do tego organy państwowe, ich kontroli, przetwarzania oraz udostępniania innym uprawnionym podmiotom. Zebrane w ten sposób informacje są następnie porównywane z informacjami zadeklarowanymi przez te same osoby w podatkowych deklaracjach VAT. W Polsce za gromadzenie, przetwarzanie, kontrolowanie i przekazywanie danych odpowiedzialna jest Krajowa Administracja Skarbowa. Głównym partnerem Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie metodologii systemu INTRASTAT i odbiorcą danych jest Główny Urząd Statystyczny.

Kodeks celny

Unijny Kodeks Celny jest najważniejszym źródłem prawa celnego w Unii Europejskiej ogłoszonym Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 roku. ustanawiającym unijny kodeks celny określany niekiedy jako Konstytucja celna. Od 1 maja 2016 roku regulacja ta stała się prawem obowiązującym w Polsce.

Kontrola celna

specjalne czynności realizowane przez KAS polegające na: weryfikacji towarów, kontroli posiadania i weryfikacji dokumentów, kontroli księgowości i innych dokumentów przedsiębiorstw, kontroli środków transportu, kontroli bagaży i innych towarów przewożonych przez osoby, prowadzeniu dochodzeń w postępowaniu administracyjnym oraz realizacja podobnych czynności w celu zapewnienia przestrzegania przepisów prawa celnego i, w razie potrzeby, innych przepisów mających zastosowanie w odniesieniu do towarów znajdujących się pod dozorem celnym.

Klasyfikacja celna

Odbiorca

inaczej importer (najczęściej) to firma będąca odbiorcą towaru.

Odprawa celna ostateczna

dopuszczenie towaru do obrotu po uiszczeniu opłat celno-podatkowych.

Odprawa czasowa

pozwala na wykorzystanie na unijnym obszarze celnym towarów nieunijnych przeznaczonych do powrotnego wywozu bez dokonywania żadnych zmian, z wyjątkiem zwykłego zużycia wynikającego z używania tych towarów, z całkowitym lub częściowym zwolnieniem od cła i bez stosowania wobec nich środków polityki handlowej. Odprawa czasowa może trwać najwyżej 2 lata. Katalog towarów, które mogą być przedmiotem odprawy czasowej określają przepisy.

Odroczony VAT

Opłaty wyrównawcze

opłaty o zmiennej wysokości wynikające z różnicy między minimalną ceną określoną dla rynku krajowego a ceną towaru importowanego powiększoną o cło. Podstawowym celem opłat wyrównawczych jest podniesienie ceny towaru importowanego do poziomu ceny towaru krajowego w celu zrównania ich konkurencyjności. Opłaty wyrównawcze cechują się dużą zmiennością, co wynika z wahań cen na rynku światowym. Gdy ceny na rynku światowym ulegają obniżeniu, opłaty wyrównawcze rosną, w przypadku przeciwnym maleją. Były one szeroko stosowane w ramach wspólnej polityki rolnej. Mogą też być stosowane inne opłaty wpływające na wzrost cen krajowych towarów importowanych, jak opłaty fiskalne, czy specjalne (np. stemplowe, statystyczne, administracyjne).

PDR

Podsystem Danych Referencyjnych – służący w administracji celnej m.in. do identyfikacji oraz weryfikacji uprawnień osób i podmiotów przesyłających elektroniczne zgłoszenia i pozostałe dokumenty do systemów celnych.

Procedura celna

jedno z możliwych przeznaczeń celnych; zgodnie z art. 5 pkt 16 i art. 210 UKC rozróżnia się następujące procedury:

  • dopuszczenie do obrotu,
  • wywóz towarów,
  • procedury specjalne (tranzyt zewnętrzny i wewnętrzny; składowanie celne oraz wolne obszary celne; szczególne przeznaczenie, które obejmuje odprawę czasową i końcowe przeznaczenie, a także przetwarzanie czyli uszlachetnianie czynne i bierne).

Przedstawienie towarów organom celnym

zawiadomienie organów celnych, w wymaganej formie, o dostarczeniu towarów do urzędu celnego albo do innego miejsca wyznaczonego lub uznanego przez organy celne.

Przeznaczenie celne

oznacza objęcie towaru procedurą celną lub wprowadzenie towaru do wolnego obszaru celnego lub do składu wolnocłowego lub powrotny wywóz towaru poza obszar celny UE lub zniszczenie towaru lub zrzeczenie się towaru na rzecz Skarbu Państwa.

Skład celny

skład celny to miejsce na terytorium UE zatwierdzone przez organy celne przeznaczone do składowania celnego towarów nieunijnych pod dozorem celnym. Towary te nie podlegają należnościom celnym przywozowym ani środkom polityki handlowej, o ile środki te nie zakazują wprowadzania towarów na obszar celny Unii lub wyprowadzania towarów z tego obszaru.

Obecnie wyróżniamy dwa rodzaje składów: prywatne, w których towary składuje prowadzący skład oraz publiczne, w których składować może towar każda osoba.

Świadectwo pochodzenia

jest to dokument występujący w międzynarodowych transakcjach handlowych, najczęściej wymagany przez władze celne danego państwa. Dokument ten potwierdza, że towar którego dotyczy, został wyprodukowany w państwie, z którego został dostarczony.

Tranzyt T1

towary przewożone pod unijną procedurą tranzytu zewnętrznego. Towary pod kontrolą urzędu celnego, pochodzące z krajów nie należących do Unii Europejskiej.

Tranzyt T2

towary przewożone pod unijną procedurą tranzytu wewnętrznego. Towary niepodlegające wolnemu obrotowi, pochodzące z krajów należących do Unii Europejskiej (np. towary akcyzowe itp.) lub towary w wolnym obrocie wewnątrz Unii Europejskiej przewożone przez państwa trzecie np. Szwajcarię.

Taryfa celna

urzędowy wykaz grup towarów lub towarów podlegających ocleniu i właściwych im stawkom celnym. Określa ona także sposób ustalania wartości celnej (podstawy wymiaru cła), zakres stosowanych zniżek i zwolnień od cła oraz listę towarów, których przywóz lub wywóz jest zabroniony. Stawki celne mogą być wyrażone procentowo od wartości towaru (stawki ad valorem), kwotowo – od ilości, wagi lub jednostki towaru (stawki specyficzne), przy wykorzystaniu jednego i drugiego sposobu równocześnie (stawki mieszane – stawka specyficzna powiększona o dopłatę od wartości), wreszcie jednego albo drugiego sposobu (stawki alternatywne). Taryfa celna zazwyczaj wyraża politykę państwa w zakresie handlu zagranicznego, podporządkowania polityce gospodarczej (taryfa generalna, autonomiczna), może też wynikać z zawartych umów i konwencji (taryfa umowna, konwencyjna – o niższych zazwyczaj stawkach celnych).

Uszlachetnianie bierne

pozwala na czasowy wywóz towarów unijnych poza unijny obszar celny, w celu poddania ich procesom uszlachetnienia oraz dopuszczenia produktów powstałych w wyniku tych procesów do obrotu, z całkowitym lub częściowym zwolnieniem od cła.

Uszlachetnianie czynne

pozwala na poddanie na unijnym obszarze celnym jednego lub większej liczbie procesów uszlachetniania towarów nieunijnych lub unijnych. Uszlachetnianie czynne w systemie zawieszeń pozwala na przetwarzanie towarów nieunijnych, przeznaczonych do powrotnego wywozu poza unijny obszar celny w postaci produktów kompensacyjnych, bez obciążania tych towarów cłem lub stosowania wobec nich środków polityki handlowej. Uszlachetnianie czynne w systemie ceł zwrotnych pozwala na przetwarzanie towarów unijnych, dopuszczonych do obrotu ze zwrotem lub umorzeniem cła należnego do zapłacenia za takie towary, jeżeli zostaną one wywiezione poza unijny obszar celny w postaci produktów kompensacyjnych.

Uszlachetnienie towaru

Wartość celna

jest to wartość towaru wraz z kosztami dodatkowymi, obliczana na potrzeby zgłoszenia celnego. Od tej wartości wyliczane są należności celno – podatkowe zgodnie z obowiązującą taryfą i przepisami.

Wiążąca informacja o pochodzeniu (WIP)

jest decyzją administracyjną wydawaną przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie na wniosek osoby zainteresowanej, określającą pochodzenie towaru. WIP dotyczy towaru klasyfikowanego według jednego kodu taryfy celnej i jednego kraju pochodzenia. WIP jest ważna przez 3 lata od daty jej wydania. WIP nie zastępuje dokumentów potwierdzających pochodzenie towarów. W przypadku, gdy WIP utraci ważność na skutek zmiany interpretacji przepisów przez Światową Organizację Handlu, bądź została wydana wskutek błędu lub jest sprzeczna z prawem, osoba, której udzielono tej informacji, może korzystać z niej jeszcze przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie zmian lub od powiadomienia, jeżeli zawarła na podstawie WIP wiążące umowy kupna lub sprzedaży. Wiążąca informacja o pochodzeniu jest również nieważna, jeżeli została wydana na podstawie nieprawdziwych dokumentów lub nieprawidłowych bądź niekompletnych danych przedstawionych przez wnioskodawcę.

Wiążąca informacja taryfowa (WIT)

jest to pisemna decyzja, która określa właściwy kod taryfy celnej dla jednego, dowolnie zgłaszanego towaru. WIT jest ważna przez 3 lata od daty jej wydania (z wyjątkiem, gdy zostaną zmienione przepisy, ich interpretacje, lub wykazane błędy w decyzji). Wydawana jest na pisemny wniosek osoby zainteresowanej. W przypadku, gdy WIT utraci ważność na skutek zmiany w interpretacji przepisów przez Światową Organizację Celną, bądź została wydana wskutek błędu lub jest sprzeczna z prawem, osoba, której udzielono tej informacji, może korzystać z niej jeszcze przez okres 6 miesięcy od dnia publikacji zmian lub od powiadomienia, jeżeli zawarła na podstawie WIT, przed datą publikacji lub powiadomienia, wiążące umowy kupna lub sprzedaży. Wiążąca informacja taryfowa jest nieważna, jeżeli została wydana na podstawie nieprawdziwych dokumentów lub nieprawidłowych bądź niekompletnych danych przedstawionych przez wnioskodawcę.

Wywóz (eksport)

czyli wyprowadzenie towaru unijnego poza unijny obszar celny. W UE cła wywozowe nie obowiązują, należy natomiast dokonać zgłoszenia celnego i przestrzegać środków polityki handlowej. Towar objęty procedurą wywozu traci status towaru unijnego.

Załadowca

inaczej eksporter (najczęściej) to firma, od której rozpoczyna się transport towaru.

Zgłaszający

osoba, która dokonuje zgłoszenia celnego we własnym imieniu, albo osoba, w której imieniu dokonywane jest zgłoszenie celne.

Zgłoszenie celne

czynność, poprzez którą osoba wyraża, w wymaganej formie i w określony sposób, zamiar objęcia towaru określoną procedurą celną. Może mieć formę papierową, elektroniczną lub ustną.

Zwolnienie celne

czynność podjęta przez organy celne, umożliwiająca użycie towarów w celach określonych przez procedurę celną, jaką zostały objęte. W wyjątkowych sytuacjach, mając np. na uwadze cel, dla którego przywożony jest towar lub przeznaczenie towarów po ich dopuszczeniu do obrotu, przepisy prawa celnego dopuszczają możliwość zwolnienia z należności przywozowych niektórych towarów, przywożonych z terytorium państwa trzeciego na obszar celny Unii Europejskiej.

a)      dopuszczenie do obrotu,

b)     procedurę specjalną:

– tranzyt, który obejmuje tranzyt zewnętrzny i wewnętrzny,

– składowanie, które obejmuje składowanie celne i wolne obszary celny,

– szczególne przeznaczenie, które obejmuje odprawę czasową i końcowe przeznaczenie,

– przetwarzanie, które obejmuje uszlachetnianie czynne i bierne,

c) wywóz towarów.

ZAPISZ SIĘ DO NEWSLETTERA